Sinterklaas feiten – 12 feiten die je (wellicht) nog niet wist

In deze blog zetten we 12 sinterklaas feiten op een rij die je waarschijnlijk nog niet wist!

1. België

Sinterklaas wordt ook gevierd in België. Alleen niet op 5 december. Bij onze zuiderburen wordt deze feestdag een dag later gevierd op 6 december.

2. Sint-Nicolaas is een Romein

Nicolaas van Myra werd geboren in Patara in Lycië dat in Antalya, het hedendaags Turkije ligt. In zijn respectievelijke geboortejaar 280 hoorde dit bij het Romeinse Rijk.

3. Zijn stoffelijke resten liggen in Bari

In eerste instantie werd Nicolaas van Myra begraven in Lycië. Maar om zijn resten te beschermen tegen de moslims werden deze naar Bari (Italië) gebracht. Hier liggen deze nog steeds in de Basiliek van Sint-Nicholaas.

4. Heilige voor de zeevaarders

Sint-Nicolaas werd voornamelijk geerd in het oosten van Europa, in het bijzonder Griekenland en Rusland. Omdat hij de schutspatroon van de zeevaarders was, kreeg hij ook in de West-Europese kustnaties een grote aanhang.

5. Beschermde kinderen tegen prostitutie?

Oké toegegeven, er zijn drie legendes over de transformatie van Sint-Nicolaas van beschermheilige van zeevaarders naar beschermer van kinderen.
* Er is een Noord-Franse legende over twee of drie kinderen of leerling-priesters die door een herbergier worden gedood en in een pekelvat worden gestopt, waarna Sint-Nicolaas de slachtoffers weer tot leven wekt en de herbergier en diens vrouw vergeving schenkt als ze berouw tonen.
* Een andere legende vertelt het verhaal van drie arme dochters die dankzij giften van Sint-Nicolaas kunnen trouwen en daarom niet vervallen tot prostitutie.
* Er is daarnaast ook een legende over een kind dat in een bad door Sint-Nicolaas wordt behoed van verbranding.

6. Sinterklaas ook Sint Valentijn?

In de late middeleeuwen ontstonden de Sint-Nicolaasmarkten. Na het kerkbezoek werden hier de cadeaus gekocht voor het feest. De speculaasvrijer was een populair geschenk. Het was een speculaaspop in de vorm van een man, die een jongen schonk aan een meisje. Als zij de klaaskoek aannam, was dat een goed teken voor een relatie. Deze gewoonte komt waarschijnlijk voort uit de bovenstaande legende waarin Sint-Nicolaas de drie dochters hun bruidsschat gaf. Tot in het begin van de 20e eeuw bestond in Nederland de gewoonte om elkaar rond de sinterklaastijd liefdeskaarten te sturen, waarin werd toegespeeld op een mogelijk huwelijk.

7. Het had niet veel gescheeld of we hadden sinterklaas niet gevierd!

Hiervoor moeten we even de geschiedenis in duiken. Misschien herinner je nog de geschiedenisles over de reformatie waarbij gelovigen zich scheidde van de Katholieke kerk en zich Protestanten noemde. Eén van hun zogenaamde protesten was de heiligenverering. Toen Nederland na de 80-jarige oorlog protestants was, werd het Sinterklaasfeest bijna afgeschaft. Rond 1600 werd het bijvoorbeeld in Delft verboden om deze feestdag te vieren en vaardigden sommige steden een verbod af op het zetten van een schoen of het openbaar verkopen van sinterklaaslekkernijen. De traditie was echter zo populair dat het nooit helemaal uitdoofde en het in Nederland transformeerde van een religieus feest naar een volksfeest. Nog in 1895 sprak de burgemeester van Sluis zich uit tegen de viering op openbare scholen, maar in de 20e eeuw werd de feestdag steeds populairder.

8. Oudste gebruik

Het oudste sinterklaasgebruik is het zetten van een schoen. In Nederland doet men dit vanaf ten minste de 15e eeuw, toen armen hun schoen in de kerk zetten en rijke burgers daar geld in stopten, dat onder de armen werd verdeeld. Later in de 16e eeuw gingen de kinderen hun schoen zetten in de huiskamer. Brave kinderen vonden allerlei lekkernijen of speelgoed in hun schoen, ondeugende kinderen vonden een roe of zakje zout in de schoen.

9. Waarom komt Sinterklaas uit Spanje?

We weten nu dat Sint-Nicolaas uit Turkije, of Italië komt. Er zijn twee theorieën over waar het land Spanje vandaan komt.
* Soms wordt erop gewezen dat Bari (Zuid-Italië) in de middeleeuwen bij de kroon van Aragón hoorde (later door huwelijk met de kroon van Castilië samengevoegd tot Spanje). De aanduiding Spanje moet daarom ruimer worden opgevat.
* De onderwijzer Jan Schenkman schreef rond 1850 een prentenboek over Sinterklaas. Hij was de eerste die Sinterklaas uit Spanje liet komen.

10. Waar komt (zwarte) Piet vandaan?

Sinterklaas had in Nederland tot in de 19e eeuw waarschijnlijk geen vaste helper. Wel werd hij soms afgebeeld met zwarte duivels die hem begeleidden. Het was wederom in het boek van Schenkman dat de naam zwarte Piet voor het eerst werd gebruikt. Hier werd hij afgebeeld als een gekleurde jongeman, gekleed als een page. Meer lees je in deze blog.

11. Zwarte Piet was niet altijd Zwarte Piet

De naam zwarte Piet werd pas rond 1895 gebruikelijk in heel Nederland. Daarvoor had hij verschillende namen, in verschillende delen van het land zoals: Pieter met de Pooten, Pietermansknecht, Pieter-me-knecht, Jan de knecht, Trappadoeli, Nicodemus, Assiepan, Sabbas, Hans Moef, Pikkie, Robbert, Krik-krak, Micheltje, Hansje van Vese en Jacques Jour (of Sjaak Sjoor).

12. Sorry, hoeveel Sinterklazen?

De komst van de televisie betekende dat alle kinderen nu naar de intocht van Sinterklaas konden kijken. Vanaf 1950 werd de Sinterklaasintocht voor het eerst laten zien op televisie en in 70 jaar zijn er al heel wat Sinterklazen vanuit Spanje gekomen. Maar liefst 17! Voor verschillende intochten en televisieoptredens. En daarnaast maar liefst 25 officiële Pieten!

Ik hoop dat je nog wat hebt geleerd van deze sinterklaas feiten. Weet je nog meer sinterklaas feiten? Zet ze hieronder in de reacties!